Herkesin elinde bir akıllı cihaz. Mobil yayalara dönüşmüş milyonlarca insan. Online topluluklar olarak ifade ettiğimiz ve içlerinde en büyüğü olan Facebook ise milyonlarca insanın en sık kullandığı sosyal ağ. Facebook’un tanımlamasını filan yapmış değilim. Bakış açını değiştir istiyorum. Dijital Karga gaklamaya devam ediyor yani.
Facebook ile ilgili gak guk yapmadan önce iletişimden dem vuralım. Kaçınılmaz bir gerçek varsa teknolojinin iletişimi soğuk bir forma taşıdığı. Kimi zaman buz tutan bu iletişim Facebook örneğinde olduğu gibi hızla yayılıp gelişiyor. Bahattin’le yüz yüze kurduğum iletişimin verdiği hissi, iletişim teknolojisi sağlamıyor. Buna rağmen his ve duygularımız gerçek olmadığı halde Facebook profilimize gereğinden fazla anlam yüklüyoruz. Bu ceviz biraz sert gelebilir ama vura vura kıracağız.
Dünyanın en kalabalık dijital mecrası olan Facebook doğal olarak sosyolog ve psikologların ilgi odağı haline geldi. ABD’li psikoloji profesörü Rowland Miller’in yapmış olduğu araştırma Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım sitelerinin insan karakteri üzerinde çeşitli etkilerini ortaya koydu. Miller’e göre, insanların bütün hayatlarının detaylarını tüm dünyayla paylaşmalarını sağlayan Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri utanma duygusunu yok ediyor. İnsanların gelecekteki iş fırsatlarını kaçırmasına, kıskançlık duygusunu derinleşmesine, duyguların narsistleştirmesine neden oluyor.
Facebook kötü pis demiyoruz ya. İnsanların onu bilinçli ve yararlı bir şekilde kullanabileceği dijital bir mecra olarak da görebiliriz. Peki, madem bu sitenin kuruluşu, site kurucusu Mark Zuckerberg’in dediği gibi, insanların daha da bilgilendirilmesi ve bu siteden yararlanmalarını amaçlıyor ise neden bu sitenin sahip olduğu dezavantajlar giderilmiyor? Yahut insanlar neden vakitlerini boşa geçirdiklerini düşündüğü ve bunun “Facebook” adlı bir sitenin dezavantajı olduğunu bildiği halde üyeliklerini iptal etmiyorlar? Akıllarda dönen bir başka soru daha, insanlar bu siteden nasıl yararlanabiliyorlar? Herkesin aklında bu sorulardan en az bir tanesinin yer ettiğini varsayarsak soru işaretlerinin sayısı, 2017 yılı itibariyle tüm dünya insanları adına yaklaşık 2 milyar.
Yine aynı verilere göre Türkiye bu sıralamada 4. olarak yerini alıyor. Bu sayının bu kadar hızlı bir şekilde büyümesi ise başka bir sorunun oluşmasına neden oluyor. Bu soru bu sitenin büyüsünün ne olduğuna, etkileyicilik zehrinin ne içerdiğine cevap arıyor? Şahsen bunun cevabı içler acısı. İnsanların sahip olduğu beğenilme duygusu bu sitenin en temel kullanım nedeni. Beğenilme dürtüsü ve beraberinde gelen popülarite ile çevre edinme.
Diğer bir duruma gelirsek, insanları sosyalleştirme çabasına giren bu site aslında onları sosyal yaşamdan iyice soyutlamakta, bunu adımız kadar iyi biliyoruz. Sürekli bilgisayar başında “Anasayfa” butonuna tıklamaları ve “Farmville”, “Fishville” gibi zaman kaybına neden olan bu oyunları oynamış olmaları onları başka şeylere yönelmekten alıkoymakta ve bu sayede soyutlamanın önüne geçilememektedir.
• Sosyal Olmak; Kapsamlı olmak, niteliğini sürekli genişletmeye istekli ve hevesli olmak demektir.
• Sosyal Olmak; Toplumda soluk almak ve var olmak demektir.
• Sosyal Olmak; Yarınlar demektir.
Birbirimizle fiziki koşullarda paylaştığımız bir cevizin faydasına Facebook profilinizde yer alan paylaşımla ulaşamayız.
